İçeriğe geç
Mustafa Kemal - Dokuz Umde

Dokuz Umde

Bu umdeler, memleketin en acele ihtiyaçları; pek çok aydının ve uzmanın görüşleri ve bilhassa İzmir’de bütün memleket delegelerinin katılmaları ile toplanan iktisat kongresi çalışmaları da göz önüne alınarak tesbit edilmiştir.

Umde 1:

Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Halkın kendisini idare etmesi esastır. Milletin gerçek ve tek mümessili Türkiye büyük Millet Meclisidir. Türkiye büyük Millet Meclisinin dışında hiçbir fert, hiç bir kuvvet ve hiçbir makam millet mukadderatına hakim olamaz.
Bundan dolayı, bütün kanunların tanziminde; bütün devlet teşkilatında, bütün idarede, umumi kültürde ve iktisadi hayatta milli egemenliğe göre hareket edilecektir.

Bakanlar kurulunun vazife ve mes’uliyeti kanunu; illerin mahalli işleri için hükmi şahsiyetlerini ve muhtariyetlerini tanıyan iller idaresi kanunu; illerin bölge bakımından iktisadi ve sosyal münasebetlerini düzenleyecek Genel Müfettişlik kanunu, köy kanunu süratle çıkarılacak ve tatbik olunacaktır.

Umde 2:

Saltanatın kaldırılmasına ve milli egemenliğin asla bölünemez ve vazgeçilemez surette Türk milletinin gerçek ve tek mümessili olan Türkiye Büyük Millet Meclisinin manevi şahsiyetinde toplanmış bulunduğuna dair 1/11/1922 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisince oy birliği ile alınan karar hiç bir surette değiştirilemez, prensiptir.

Umde 3:

Memlekette emniyet ve asayişin tam olarak kurulması, en önemli vazifedir. Bu gaye, milletin arzu ve ihtiyacına uygun olarak sağlanacaktır.

Umde 4:

Mahkemelerimizce adaletin süratle yerine getirilmesi sağlanacaktır.

Bundan başka bütün kanunlarımız, milli ihtiyaçlarımıza ve hukuk telakkilerine göre yeni baştan ele alınacak ve tamamlanacaktır.

Umde 5:

    1. Aşar usulünde halkın şikayetleri ve uğradıkları haksızlıklar esaslı surette düzeltilecektir.
    2. Tütün ekim ve ticareti için milli menfaatlere uygun tedbirler alınacaktır.
    3. Mali müesseseler (Bankalar) çiftçilere, sanayicilere, tüccarlara ve bütün çalışanlara kolaylıkla kredi sağlayacak surette düzeltilecek ve çoğaltılacaktır.
    4. Ziraat Bankasının sermayesi artırılacak, çiftçilere daha kolaylıkla ve daha çok yardım yapılması sağlanacaktır.
    5. Memleketimiz çiftçiliği ilerletmek için Ziraat makineleri ithal olunacak ve çiftçilerimizin ziraat aletlerinden kolaylıkla faydalanmaları sağlanacaktır.
    6. Ham maddesi memleketimizde bulunan malların imali için gerekli tedbirler alınacak ve bu işi yapanlar korunacak ve verilecek mükafatlarla teşvik edilecektir.
    7. Çok acele olarak muhtaç bulunduğumuz demiryolları için hemen teşebbüse geçilecek ve derhal bu işe başlanacaktır.
    8. İlk öğretimin birleştirilmesi; bütün okullarımızın milli ihtiyaçlarımıza ve modern esaslara göre düzenlenmesi, öğretmen ve profesörlerin refaha kavuşturulmaları sağlanacaktır. Başka yollarla da halkın aydınlatılmasına ve eğitimine çalışılacaktır.
    9. Umumi sağlık ve sosyal yardıma ait müesseseler düzeltilecek, çoğaltılacak ve işçilerimizi koruyucu kanunlar çıkarılacaktır.
    10. Ormanlarımızdan modern teknik usullere göre faydalanmağı; madenlerimizin en faydalı şekilde işletilmesini; hayvanlarımızın ıslah ve çoğaltılmasını sağlayacak tedbirler alınacaktır.

Umde 6:

Askerlik süresi azaltılacaktır. Bundan başka okuyup yazabilenlerin ve orduda okuyup yazma öğrenenlerin hizmet süreleri bir derece daha azaltılacaktır.

Ordu mensuplarının refahlarını sağlamak esastır.

Umde 7:

Yedek subayların hayat ve geleceklerini kendilerine ve memlekete en faydalı bir şekilde sağlamak esaslı bir hedefimizdir.
Memleket savunması ve bağımsız millet olarak yaşamak uğrunda malul kalmış olan ordu mensuplarının ve millet fertleriyle bütün emeklilerin, yetimlerin ve dulların sefalet çekmelerine meydan vermeyecek tedbirler alınacaktır.

Umde 8:

Halka ait olan işlerin süratle görülmesi ancak çalışkan, ehliyetli, dürüst memurların kanun, usul ve nizam dairesinde iş görmelerine bağlı olduğundan bütün memurlar buna göre ikmal edilecek ve bütün devlet daireleri devamlı olarak kontrol ve denetime tabi tutulacaktır.

Öbür yanda memurların teminatına, tayinine terfiine emekliye sevkine ve işten çıkarılmalarına ait esaslar tesbit edilecektir.
Devlet işlerinde, memleket aydınlarından ve her meslekteki uzmanlardan faydalanmak karara bağlanmıştır.

Umde 9:

Harap olan memleketimizin süratle yeniden imarı için devletçe alınacak tedbirlerden başka yapı ve tamirler için yer yer şirketler kurulmasını teşvik edecek ve özel teşebbüsü korumayı sağlayacak kanunlar çıkarılacaktır.
Barış hakkındaki görüşümüz:

Mali ve iktisadi ve idari bağımsızlığımızı behemahal sağlamak şartiyle barışın iadesine çalışmaktır. Bu şartları sağlamayan barış anlaşması kabul olunamaz.

8 Nisan 1923

ANADOLU ve RUMELİ MÜDAFAAİ HUKUK CEMİYETİ BAŞKANI GAZİ MUSTAFA KEMAL