İlim
İlim, küllî (bütün) olarak yalnızca Yaratan’a aittir.
Mahluktan sadır olan ilim ise, mahluka lütfedilmiş bir cüzdür. Mahluk, gayesi doğrultusunda ihtiyaç duyduğu ve çaba harcadığı ölçüde ilimle mükâfatlandırılır. Bu da onun gayesindeki samimiyetine, iddiasındaki ciddiyet ve kararlılığına bağlıdır.
Dolayısıyla mahlukun kendisine ait müstakil bir ilmi yoktur; insan veya insan dışındaki tüm mahlukat için bu böyledir.
Bir davanın neferi olarak ilim sahibi olmayı amaçlayan insanın, davasına karşı ciddi ve kararlı olması mecburiyeti;
- “İlim Çin’de de olsa gidip alın!” Hadisi Şerifi ile vücut bulmuştur.
İnsan emir ile, diğer mahluk ise izin ile yaşar.
Gerçek yaşam; Yaratan’ın iradesi doğrultusunda, O’nun emirlerine koşulsuz itaatten ibarettir.
Bilgelik
Yaratan’ın iradesine teslim olup, O’nun emirlerine istisnasız itaat eden insana; ilahî emirlerin kesintisiz inzali gibi, her gerektiği anda gerekli bilgi de ikram edilir. İşte bu hâle Bilgelik denir.
Tam teslimiyet ile emre itaat hâlinde yaşayan ve Bilgelik ikramına mazhar olan insan; tasarruf kabiliyetine ulaşırsa velayet sahibi olur ve Velî olarak anılmaya başlar.
Bilim
Bilim ise mahlukun, Yaratan’ı analiz etme çabasıdır.
Ancak Yaratan’ı tanımadan, bilmeden, önemsemeden O’nu analiz etmek mümkün değildir. Bu da yalnızca İslam ile mümkündür.
Zira İslam; Yaratan’ın kurduğu düzenin kâmil hâli, en üst noktasıdır.
Dolayısıyla, İslam’a inanıp tabi olmadıkları hâlde bilimsel keşifler yaptıkları sanılan ve bize öyle anlatılan kimselerin hepsi; aslında Müslüman bilim insanlarından aldıklarını kendi adlarına ortaya koymuş, bilgiye hile ile sahip çıkmışlardır.
Onların ortaya koydukları şey ise hakiki bilim değil; kendi düzenlerini toplumlar üzerinde hâkim kılmak ve sömürgeci emellerini sürdürmek için kurguladıkları bir algı operasyonudur.