Kavram ve Kavram Kargaşası

Kavram

Kavram, imgelerin gruplandığı sınıflardır. Her imge bir kavram altına dahil edilir. Eğer imgenin dahil edilebileceği bir kavram yoksa yeni bir kavram oluşturulur. Başlangıçta, zihinde hiçbir kavram yoktur. İnsan dünya yaşamına başladıktan sonra (yeni doğandan itibaren) kavramları oluşturmaya başlar.

Kavram ve Düşünce

Kavramları, şuurda düşünce oluşturur. Her türlü imge, kavramlarla düşünce yoluyla eşleştirilir. Bu eşleştirme,  yine düşünce ile gerçekleşir. Bundan sonra o imge, belleğe de o kavram altında depolanır. İmge ve kavramı her zaman birlikte işlenir.

Kavram altına yerleştirilen imgeler çoğaldıkça, kavram genişleyebilir. Bir kavramı bölmek veya üst kavram oluşturmak gerekebilir. Bunlar düşüncede gerçekleşir. Bu durumda imgeler yeniden kavramlara eşleştirilir.

Kavram Tasarımının Temel Esasları

Kavram tasarımında üç esas vardır:

• Geometri
Herhangi bir imge, öncelikle konturlarına göre sınıflanır. Böylece geometrik düzlemsel bir şekil ortaya çıkar. Bu şekil, kavram oluşumunun ilk aşamasıdır.

• Göreceli Konum
Daha sonra, bu kavramın göreceli konumu eklenir. Örneğin:

• Balıklar suyun altındadır.
• Kuşlar havada uçmaktadır.
• Meyveler ağacın üstündedir.
• Bir bebek için emeceği meme annesindedir.

• Hareket
Ardından, oluşan şeklin durağan mı, hareketli mi, titreşimli mi olduğu gibi detaylar eklenir. Örneğin:

• Sokaktan geçen bir araba ile ailenin arabası aynı kavram altında tutulmaz.
• Elle hızlıca hareket ettirilen biberonla, bebeğe verilen biberon aynı kavramın altında değildir.
• Televizyon ekranında görülen bir biberon, bebek için kendi biberonudur.

Böylece ilk kavramlar bu üç temel kategori içinde ayrışır.

Kavramların Gelişimi

İmgeler çoğaldıkça, geometrik şeklin içinde kalan yüzeysel desenler  ve renkler de eklenir. Böylece algılanan cisimlerin derinlikleri kavranmaya başlanır; perspektif görüş ortaya çıkar. Bu bakış ile, uzaktaki bir adamla yakındaki bir adamın aslında aynı boyda oldukları kavranmaya başlanır.

Kavramların temel yapısına bakıldığında, kavram modellemesinin, matematiksel bir yapıda işlediği açıkça görülecektir. Gerek geometrik benzetimler, gerek göreceli konumlamalar, gerekse hareket sınıflanması matematiksel yaklaşım gerektirir.

Maddi ve Maddi Ötesi Kavramlar

Kavramlar hem maddi hem madde ötesi konulara ait olabilir. Kavram oluşumu, şuurda (yani akılda) meydana geldiğinden ve akıl gövdeye (yani madde aleme) ait bir bileşen olduğundan, değerlendirme ancak madde boyutunda olabilir.

Metafizik kavramlar maddesel olarak şekillenir. Bunun sonucu olarak madde ötesi unsurlar hakikate uygun olarak kavramlaşamaz. Manevi kavramların hakiki olarak kavranması, algı ve hislerin imgelenmesiyle değil, ancak deneyimlerle mümkündür.

Kavram ve Manipülasyon

İnsan zihninde oluşan imgeler ve bu imgelerin eşleştiği kavramlar, algı yönetimi yöntemleri ile manipüle edilebilir. Kavramları manipüle etmenin yolu, imgeleri başkalaştırmaktır. İmgeler ve ilişkili olduğu kavramlar, kasıtlı şekilde asli tanımlarından farklı bir tanıma ulaştığında Kavram Kargaşası çıkar.

Kavram Kargaşası:

• Bireysel düşüncenin hakikatten uzaklaşmasına
• Toplumsal ayrımların ortaya çıkmasına

neden olur. Sonuç olarak, toplum bölünür ve hakikatin üstü örtülür.

İnsan Dışı Canlarda Kavram

İnsan dışı canlılarda da kavram modelleri vardır. Örneğin evinizde beslediğiniz bir evcil hayvan, dost ve düşman kavram tanımları yapar ve imgelediği kişileri bu kavramlar altında kategorize edebilir. Davranışları da buna uygun olarak farklılık gösterir.

Hayvanlarda akıl işleyiş sisteminin insanlardan farkı, inanç faktörünün ve Benliğin olmamasından ibarettir.

DuruVizyon Kuramının Ortaya Koyduğu Modeller

• Varlık Modeli
• Aklın Çalışma Modeli
• Dil ve İletişim Modeli
• Zaman Modeli